Carpe diem – dwa słowa, stanowiące jedno z głównych haseł Epikureizmu, oraz naczelną zasadę pieśni Horacego... Dwa słowa, dosłownie znaczące „chwytaj dzień”...
Pieśń I 11
Horacy - "Do Leukonoe"
Przekład: Henryk Sienkiewicz
Nie pytaj próżno, bo nikt się nie dowie,
Jaki nam koniec gotują bogowie,
I babilońskich nie pytaj wróżbiarzy.
Lepiej tak przyjąć wszystko, jak się zdarzy.
A czy z rozkazu Jowisza ta zima,
Co teraz wichrem wełny morskie wzdyma,
Będzie ostatnia, czy też nam przysporzy
Lat jeszcze kilka tajny wyrok boży,
Nie troszcz się o to i… klaruj swe wina.
Mknie rok za rokiem, jak jedna godzina.
Więc łap dzień każdy, a nie wierz ni trochę
W złudnej przyszłości obietnice płoche.
Horacy , epikurejczyk, wplótł w swoją poezję, dzięki Bogu, równiez trochę stoicyzmu. Ci, co uważają, że po śmierci nie ma już nic, więc życ należy dniem dzisiejszym, bo przecież śmierć i tak jest nieuchronna, a jej nadejście zawsze może byc niespodzianką. W najgorszym wypadku ... "Hulaj dusza - piekła nie ma", powinni wziąć też pod rozwagę zachowanie równowagi ducha i umiaru we wszystkim.
Horacy był jednym z największych poetów lirycznych w cesarstwie rzymskim. Żył w latach 65 – 8 p.n.e. Był synem wyzwoleńca. Jako młody chłopiec wyjechał z ojcem do Rzymu gdzie kształcił się przez 10 lat. Następnie wyjechał do Aten, gdzie studiował filozofię stoicką i epikurejską. To właśnie te dwie filozofie, tak różne od siebie, a jednak do siebie podobne, zawarł Horacy w swych pieśniach.
Głównym motywem pieśni Horacego jest jednak dewiza „carpe diem”, namawiająca do korzystania z każdej danej nam chwili, bez spoglądania w przyszłość i nie wspominania przeszłości. „Carpe diem” , to filozoficzne ujęcie sposobu życia , gdzie głównym kierunkiem jest życie dniem teraźniejszym, bez dalekosiężnych planów. Rozpamiętywanie tego, co już minęło, nie ma sensu. Nie możemy być przecież pewni, co przyniesie przyszłość, poniewaz zmienność sytuacji i tak może zniweczyć nasze plany. Przeszłości natomiast nie odwrócimy, więc nie ma co „płakać nad rozlanym mlekiem”. Życie jednak bez planu, przewidywania konsekwencji swoich przyszłych czynów oraz bez refleksji pouczającej , która wynika z przeszłości może powodować błędy nieodwracalne.
bardziej odpowiada mi współczesny przekład Do Leokonoe, śpiewany przez Grzegorza Turnau:
Nie pytaj
Nigdy nie poznasz
Jaki dla mnie
Jaki dla ciebie kres
Przeznaczyli Bogowie
Babilońskich nie szukaj wróżb
O, Leukonoe
O, Leukonoe
Czy więcej zim da nam Jowisz
Czy to dla nas ostatnia już
Ostrymi skałami wybrzeża
Rozbija tyrreńskie fale
Dzień każdy zrywaj jak owoc
Nie czekaj, nie czekaj jutra
O, Leukonoe
Krótką miarą powściągnij nadzieję sącz wino w puchary
I pomyśl, gdy tak mówimy ucieka zazdrosny czas
Dzień każdy zrywaj jak owoc
Nie czekaj, nie czekaj, nie czekaj, nie czekaj jutra
O, Leukonoe
Nie pytaj
Nigdy nie poznasz
Jaki dla mnie
Jaki dla ciebie kres
Przeznaczyli Bogowie
Babilońskich nie szukaj wróżb
O, Leukonoe
O, Leukonoe
Czy więcej zim da nam Jowisz
Czy to dla nas ostatnia już
Ostrymi skałami wybrzeża
Rozbija tyrreńskie fale
Dzień każdy zrywaj jak owoc
Nie czekaj, nie czekaj jutra
O, Leukonoe
Krótką miarą powściągnij nadzieję sącz wino w puchary
I pomyśl, gdy tak mówimy ucieka zazdrosny czas
Dzień każdy zrywaj jak owoc
Nie czekaj, nie czekaj, nie czekaj, nie czekaj jutra
O, Leukonoe
Grzegorz Turnau - Do Leukonoe (official single)
Żyjąc więc zasadą „chwytaj dzień” może w konsekwencj być nadzwyczaj kosztowne.
Nie znaczy to, że "carpe diem" jest całkowicie odrzucane nawet przez takich, jak ja . Cieszę się ulotnymi chwilami, nie przeczę, bo jestem już w takim wieku, że doceniam czas, który przemija, a że mam taki charakter, którego już nie zmienię i wciąż się o coś lub o kogoś zamartwiam, to ta radość z mijających chwil nie jest pełna.
Wydawało mi się, że urodzona po wojnie , dożyję do końca w pokoju i wolności.
Nie mogę pominąć piosenki Carpe Diem - Życie , Jak Poemat (autorów: Suski Zbigniew / Wydra Szymon Michal / Sionek Karol Miroslaw / Nawrocka Anita Elzbieta )
Dobrze jest
Jeżeli w życiu widzisz głębszy sens
Jeżeli robisz coś ze wszystkich sił
Byś dobrze żył
Dlatego poddaj się
Pragnieniu które w twoim sercu jest
Pokusie odkrywanej raz po raz
Na jakiś czas
Ref): Nasze życie będzie jak poemat
Trzeba tylko znaleźć dobry temat
Trzeba się odnaleźć w każdej chwili
Trzeba być
Tyle jeszcze drogi jest przed nami
Z tym że trasę wyznaczymy sami
Po co dalej w miejscu tkwić
Trzeba żyć
O ile łatwiej jest
Jeżeli wiesz co dalej robić chcesz
Jeżeli w swoim sercu serce masz
To jest twój czas
I wtedy będzie tak
Jakby się nigdy miał nie skończyć świat
Jakby się nigdy miał nie skończyć dzień
Bo masz swój cel
Ref): Nasze życie będzie jak poemat
Trzeba tylko znaleźć dobry temat
Trzeba się odnaleźć w każdej chwili
Trzeba być
Tyle jeszcze drogi jest przed nami
Z tym że trasę wyznaczymy sami
Po co dalej w miejscu tkwić
Trzeba żyć
Nasze życie będzie jak poemat
Trzeba tylko znaleźć dobry temat
Trzeba się odnaleźć w każdej chwili
Trzeba być
Tyle jeszcze drogi jest przed nami
Z tym że trasę wyznaczymy sami
Po co dalej w miejscu tkwić
Kiedy trzeba żyć
Nie rezygnujmy ze swych marzeń
Kto to wie co jeszcze czas pokaże
Kto to może wiedzieć co się stanie
Choćby dziś
Nasze życie będzie jak poemat
Trzeba tylko znaleźć dobry temat
Trzeba się odnaleźć w nim
Aby być.
Czy doceniam ten stan?
Obawiam się coraz bardziej, że nic pewnego w życiu nie ma. O tym wiedzą nasi sąsiedzi , Ukraińcy. Oni nie mają teraz czasu żyć wg rad Horacego, bo filozofia ich obecna, to przeżyć i obronić rodzinę, utrzymać dom - bronić Ojczyzny.
Mogą zdawać sobie sprawę, że każdy dzień, może być ich dniem ostatnim (zresztą, jak każdego stworzenia na świecie ), ale ich perspektywa życia jest w danej chwili nie do pozazdroszczenia.
 |
| art by Denis Sarazhin |
 |
| art by Tamara Łempicka "Uchodźcy" |
 |
| Art by Tamara Łempicka "Ucieczka", 1940 |
 |
| Fedir Krychewski (1879-1947) Ukrainiec |
 |
| art by Abdo Wgiht |
 |
| Mural z Mediolanu |
Teraz i tak króluje sztuka przetrwania.
Strona na FB V.A. Gallery Poland wzięła na tapetę obraz Jana Vermeera "Dziewczyna śmiejąca się i żołnierz"
i zrobiła sobie z niego mem, tytułując: "Sztuka przetrwania".
Trzeba nam dużo prostych słów...
.
trzeba nam dużo prostych słów
jak
chleb
miłość
dobroć
aby ślepi w ciemności
nie zgubili
właściwej drogi
.
trzeba nam dużo ciszy
i w powietrzu i w myśli
abyśmy usłyszeli głos
cichy nieśmiały głos
gołębi
mrówek
ludzi
serc
.
i ich bolesny krzyk
pośród krzywd
pośród tego wszystkiego
co nie jest
ani miłością
ani dobrocią
ani chlebem
.
- Halina Poświatowska
 |
Dwójka Ukraińskich dzieci modli się o pokój w ich kraju...  Niech to zdjęcie przemierzy świat (FB) |
