Czy uwierzycie, że dawniej szkolono w hafcie nie tylko młode dziewczyny , które miały prowadzić życie świeckie, bez względu na zamożność, ale i ...mniszki?
Te ostatnie ćwiczono w celu wykorzystywania ich późniejszej artystycznej umiejętności nie tylko na tekstyliach, ale także na ...starych zniszczonych czy wręcz podartych rękopisach.
W tym poście przedstawię te możliwości haftu w renowacjach oraz... w nowoczesnej sztuce rękodzielnictwa artystycznego. Będzie (mam taką nadzieję) interesująco i barwnie.
Pomysłowa doskonałość naprawy średniowiecznych rękopisów
Stary pergamin pełen kreatywnych poprawek
Autor: Anika Burgess, 9 maja 2018 R.
Atlas Obscura
W Bibliotece Kantonalnej i Uniwersyteckiej w starożytnym mieście Fryburg w Szwajcarii znajduje się XIV-wieczny rękopis z kilkoma cudownie pięknymi defektami. Po całym tekście rozrzucone są małe lub wieksze dziury. A wiele z nich zostało starannie, misternie zszytych kolorową nicią.
Średniowieczne rękopisy mają wiele interesujących dziwactw, od dziwnych marginaliów po olśniewające wysadzane klejnotami oprawy , a podstawa większości tych ksiąg, pergamin, ma swoją własną historię. Pergamin powstaje poprzez namoczenie skóry zwierzęcej – zazwyczaj owczej, koziej lub cielęcej – w roztworze wapna, a następnie naciągnięcie jej na drewnianą ramę. Następnie wielokrotnie zeskrobuje się skórę zakrzywionym nożem, aby usunąć wszelkie miąższ lub włosy, aż skóra będzie odpowiednio napięta, cienka i gładka. Jest to długotrwały proces, który zawsze był podatny na błędy i naturalne niedoskonałości.
Naprawy wykonane w celu utworzenia „liny” na krawędzi kartki, datowane na XII wiek. DZIĘKI UPRZEJMOŚCI BIBLIOTEKI OPACTWA ENGLEBERG/ COD. 47, F27R
„Każdy rodzaj defektu w samej skórze otwiera się w dziurę, ponieważ ją rozciągasz”, mówi Christine Sciacca, zastępca kuratora sztuki europejskiej w Walters Art Museum w Baltimore. Ponadto rozciągnięta skóra ma „nieregularny obwód, więc próbujesz przekształcić kawałek skóry zwierzęcej o nieregularnym kształcie w prostokątną formę książki”, wyjaśnia. Pergamin mógł również zostać uszkodzony przez skrobanie. Dziury w pergaminie nie zawsze były usuwane, ale kiedy już były, trzeba było je naprawić, zanim można było na nim pisać. Może to obejmować zarówno łatanie dziur, jak i wyrównywanie krawędzi, wyjaśnia Sciacca. Metody naprawy mogą być bardzo prymitywne — naprawy „Frankensteina”, jak żartobliwie nazywa je Sciacca — ale czasami potrafiły być całkiem piękne.
W tym samym XIV-wiecznym tekście we Fryburgu pojedyncza strona jest elegancko ozdobiona dwoma zestawami cienkich ściegów, jednym różowym, drugim zielonym. W innym miejscu tego samego rękopisu znajdują się tęczowe naprawy o różnych kształtach i rozmiarach. W tekście przechowywanym w bibliotece opactwa Engelberg w Szwajcarii szwy na krawędzi kartki tworzą „sznur”, jak określa go Sciacca, do wypełnienia krawędzi pergaminu. A z tej samej biblioteki brakujący bok jednej strony został załatany dodatkowym kwadratem pergaminu.
Dwie różne naprawy rękopisów z XII wieku: ścieg kołowy (po lewej) i łatany kwadrat (po prawej). DZIĘKI UPRZEJMOŚCI BIBLIOTEKI OPACTWA ENGLEBERG / COD 37, 48R I COD 4., F78R
Jak wskazuje historyk książek średniowiecznych Erik Kwakkel , te naprawy musiały być powszechne w niektórych klasztorach. „Tam, gdzie znalazłem, wiele z tych ozdób było w rękopisach pochodzących z klasztorów lub z tego, co w Niemczech nazywają podwójnymi krużgankami” — mówi Sciacca. „Więc masz tę sparowaną męską i żeńską wspólnotę monastyczną. Żyją osobno, ale są ze sobą sprzymierzeni i fizycznie znajdują się obok siebie. Wydaje się więc, że może to być część tego, co w rzeczywistości było szkoleniem kobiet, czym było szkolenie mniszek, które polegało na ćwiczeniu haftu. I robili to nie tylko na tekstyliach, ale także na rękopisach”.
 |
| Jednokolorowy ścieg wkomponowany w rysunek. GERALD RAAB DZIĘKI UPRZEJMOŚCI STAATSBIBLIOTHEK BAMBERG |
Szycie nie było jedynym sposobem na jak najlepsze wykorzystanie wadliwego pergaminu. Istnieją przypadki otworów, które zostały włączone do ilustracji lub użyte do odsłonięcia ilustracji na następnej stronie. Same szwy można było nawet ozdobić. W tekście w niemieckiej Bibliotece Państwowej w Bambergu krzywa jednokolorowych szwów jest otoczona rysunkiem mężczyzny tak, że nić przypomina jego szkielet.
Haftowane naprawy nie były jedynym zastosowaniem tekstyliów w średniowiecznych rękopisach — ani nawet jedynym zastosowaniem tekstyliów na jednej stronie. W XIII-wiecznym tekście przechowywanym w Morgan Library & Museum w Nowym Jorku jedwabna klapa zasłania podświetloną literę, podczas gdy dolny róg tej samej strony został naprawiony nitką. Sciacca mówi, że tego typu ozdobniki – zasłony, jak je nazywa – były używane głównie w tekstach liturgicznych i dodawały dodatkowy element do lektury księdza. „To bardzo performatywna rzecz”, mówi Sciacca. Czasami umieszczano je na bardziej niepokojących obrazach – przedstawiających na przykład Apokalipsę – aby dodać widzowi wagi i znaczenia.
Atlas Obscura ma wybór obrazów tych pięknych, wadliwych rękopisów.
Naprawy poziome i pionowe (po lewej) podświetlanej strony w XIII-wiecznym Sakramentarzu Bertholda; szyty narożnik i jedwabna zasłona nad literą (po prawej). © THE MORGAN LIBRARY & MUSEUM/ GRAHAM S HABER 2017/ MS M.710, FOL. 127R I MS M.711, K.L. 134R
Różowe i zielone szyte naprawy. DZIĘKI UPRZEJMOŚCI BIBLIOTEKI KANTONALNEJ I UNIWERSYTECKIEJ WE FRYBURGU, SZWAJCARIA/ PANI L 34Różnorodne kolorowe ściegi w XIV-wiecznym rękopisie w Bibliotece Uniwersyteckiej w Uppsali. DZIĘKI UPRZEJMOŚCI BIBLIOTEKI UNIWERSYTETU W UPPSALI
Różne rodzaje szytych napraw rękopisu z biblioteki opactwa Engelberg i jeden nienaprawiony otwór. DZIĘKI UPRZEJMOŚCI BIBLIOTEKI OPACTWA ENGLEBERG / COD 16, 88R I 139R
Seria napraw dokonanych w XIV-wiecznej Złotej Legendzie Jamesa z Voragine . DZIĘKI UPRZEJMOŚCI KANTONU I BIBLIOTEKI UNIWERSYTECKIEJ WE FRYBURGU, SZWAJCARIA, PANI L 34
Przykład w jaki sposób otwory pergaminowe zostały wkomponowane w ilustracje. GERALD RAAB/ DZIĘKI UPRZEJMOŚCI STAATSBIBLIOTHEK BAMBERGJeśli jeszcze Was nie znużyłam tymi informacjami i obrazami , to wypada dotrzymać słowa i wrócić do współczesnego haftu w sztuce ... z myślą o zbliżającej się wiośnie.
Te piękne poniżej przedstawione sceny wyhaftowała Ceren aka Kayra Handmade - bardzo techniczna i zręczna artystka, która zainspirowała się tematyką wiosenną. Ta seria "Wiosna" ogarnęła cały świat...
💙💙💙.
Źródła:
Atlas Obscura
artliveandbeauty. blogspot.com
