Chyba mogę się określić szperaczem. Jako blogerka, ale również w "erze przed blogerem" jestem i byłam dość dociekliwa i poszukując wciąż nowych informacji ze źródeł mi dostępnych w zakresie wiedzy wszechstronnej.
Dzisiaj w rozmowie telefonicznej z moją przyjaciółką na temat rzeczy pozostawionych przez osoby , które już odeszły na druga stronę poruszyłyśmy temat przedmiotów już nikomu nie potrzebnych. Nawet tym bliskim osobom, z którymi się niedawno żegnaliśmy też niektóre te przedmioty były już nie użyteczne, ale ... żal było je wyrzucać. Wspomnienia, jakie były z nimi związane powodowały, że najwyżej nie leżały już w szafie, ale gdzieś w zakamarku, np. piwnicy.
Wspominałyśmy takie przedmioty, które służyły do utrzymywania w nienagannej formie obuwie oraz ułatwiające ich "eksploatację". O tytułowym "sobaczku" też będzie, chociaż w moich stronach takiej nazwy dla żadnego sprzętu nie używano. Skojarzenie proste z pieskiem, wzięte z języka rosyjskiego (sobaka- pies).
Pamiętam rodzaj obuwia, które zwano oficerkami, które jeszcze w latach 50-tych nosiły kobiety, nie wspominając o mężczyznach. Przypominały obecne kozaki długie do kolan, na niskim płaskim obcasie, z czarnej skóry.
 |
| Źródło: stajnia trot.pl |
Ale dokładną informację, jako szperaczka, odnalazłam na stronie:
historiaposzukaj.pl
"WYOBRAŻASZ SOBIE, ŻE NIE MOŻESZ SAMODZIELNIE ZDJĄĆ BUTÓW? ŚWIETNIE DOPASOWANE OFICERKI BYŁY SYMBOLEM ELEGANCJI, WYGODY, ALE TEŻ KOSZMAREM, JEŚLI CHODZI O ICH ZDEJMOWANIE. OTO HISTORIA OBUWIA, KTÓRE BYŁO UŻYWANE W WOJSKU POLSKIM, MIAŁO SWÓJ EPIZOD W STASZOWSKIM ZACISZU, A DZIŚ MOŻEMY JE OGLĄDAĆ W MUZEUM ZIEMI STASZOWSKIEJ W STASZOWIE.
Buty zwane oficerkami zaczęto produkować już z początkiem I wojny światowej. Były bardzo drogie, zrobione z dobrej jakościowo skóry, czyszczone na błysk, a nosili je głównie oficerowie jako obuwie służbowe. W okresie międzywojennym stały się bardzo popularne. W czasie II wojny światowej, podczas okupacji, wiele par trafiło się w ręce zamożniejszych Polaków, którzy traktowali je jako znak patriotyzmu. Oficerki były bardzo solidne, więc mogły być noszone w każdych warunkach. Chętnie używano ich w partyzantce. Jednak nie każdy partyzant mógł sobie pozwolić na podobne obuwie. Jak więc zdobywano takie cuda? Zabierano jako łupy Niemcom, którzy także lubili nosić podobne buty.
 |
| Piesek na buty i oficerki, Muzeum Ziemi Staszowskiej fot. Alicja Wrzałek, Martyna Miczulis archiwum prywatne |
Ale co może być ciekawego w zwykłych, czarnych, skórzanych oficerkach? Z dzisiejszego punktu widzenia dziwi głównie to, że… trudno było je zdjąć. Na początku robiono to parami: oficer siedząc podnosił nogę, podczas gdy jego towarzysz wkładał ją między swoje nogi i pozwalał, żeby go... kopnąć. Było to nie tylko niewygodne, ale też często kończyło się bolesnymi siniakami."
Będąc jeszcze małą dziewczynką, też w pomagałam rodzicom w podobny sposób zdejmować oficerki z nóg. Proszę mi wierzyć, nie kopano mnie, ale lekko odpychano, a ja ciągnęłam, ile sił 😀. Mam też o rok starszą siostrę, więc nie byłam do tej zabawnej czynności jedyną wybranką. Siostry bliźniaczki wówczas ledwo uczyły się chodzić.
" Buty miały twarde, podkute podeszwy, nic dziwnego, że nie było chętnych do pomocy. Aby ułatwić życie oficerom, wynaleziono na szczęście tak zwanego psa na buty.
 |
| Członkowie polskiego ruchu oporu w czasie II wojny światowej I Kompania Samborska w czasie akcji "Burza" licencja PD, Wikimedia Commons |
Ów cud techniki, który niejednego towarzysza uratował od bólu…siedzenia, nosił też nazwę „sobaczka“. Znany w całej Polsce pod różnymi nazwami: drajfus, wyzuwacz, pomocnik, szczudła, parobek, koziołek, piesek do ściągania butów oficerek, pies do zdejmowania butów. Dzięki prostemu użyciu szybko stał się popularny i zastąpił starą oraz bolesną metodę zdejmowania oficerek. Mając "pieska" wystarczyło jedynie umieścić w nim nogę w odpowiedni sposób, a ten sztywno przytrzymywał obuwie i pozwalał swobodnie ją wyciągnąć.
 |
Piesek na buty i oficerki, Muzeum Ziemi Staszowskiej w Staszowie fot. Edyta Utnik, 2019, archiwum prywatne |
Prezentowany w Muzeum „piesek” do zdejmowania butów to ozdobnie profilowana na bokach deska, oparta z przodu na dwóch niewysokich nóżkach, a do każdej z nich od zewnętrznej strony przylegają pionowe drążki, u góry połączone drążkiem poziomym – razem tworzące poręcz. Poniżej niej na ruchomej poziomej desce przymocowana jest pionowa, również ozdobnie profilowana, deska, zakończona wycięciem w kształcie łuku. Opierając się o poręcz i wychylając do przodu nogą pionową deskę przytrzymującą but, zdejmowano go wygodnie z nogi.
(...)
Podczas okupacji takie buty symbolizowały walkę za ojczyznę. Były formą niegroźnego buntu, gdy nosili je cywile, a dla żołnierzy, oficerów – podstawowym elementem wyposażenia podczas walki w trudnych warunkach.
W moim rodzinnym domu też był taki piesek, ale skromniejszych rozmiarów
oraz
prawidła do oficerek... drewniane ( dzisiaj do kozaczków dodawane są "prawidła z tektury").
 |
| Źródło: stajniatrot.pl |
Prawidła do butów mam do dnia dzisiejszego i używa je mąż do formowania swojego obuwia, aby zachowały swój kształt.
 |
| Prawidła do butów Salamanger, vintage Takie "oficerki" stosowane są w jeździectwie, zatem informacje z tej dziedziny sportu można znaleźć też tutaj BUTY DWA - Agnieska Osiecka, Seweryn Krajewski |
Upijmy się dziś pastą kiwi
Nie takie rzeczy pijał lud
I żyjmy piękni i szczęśliwi
Przy jednym bucie - drugi but
Gdybyśmy byli nie do pary
To nic mi nie mów, nie pesz mnie
Wystarczy przecież trochę wiary
I już jest dobrze, a nie źle
Bu, bu, bu, buty dwa
Prawy ty
Lewy ja...
Popatrzmy w zapomniane nuty
Etiudy, co się zwie l'amour
I chodźmy naprzód jak dwa nowe buty
Złączone sznurowadłem w chór
A kiedy nam się wytrą serca
Od szarych bruków twardych dni
Oddajcie ludzie nas do szewca
I znów staniemy do tej gry...
