 |
| (Źródło: via Facebook: Piernikaria) |
Mamy swoje polskie toruńskie pierniki. Jednak piosenka, której twórcami i wykonawcą są Polacy, nie dotyczy tych naszych pierników, ale rosyjskich i powstała na specjalną okazję w 1975 roku.
Anna Jantar na pewno zaśpiewała ją z towarzyszeniem Orkiestry Filharmonii w Zielonej Górze i Orkiestry Teatru na Targówku pod dyr. Czesława Majewskiego , na XIII festiwalu Piosenki Radzieckiej w Zielonej Górze - Koncert Przyjaźni-12.06.1977r. Piosenka przecież mogła mieć tytuł po prostu "Pierniki"
Zastanawiam się, dlaczego autorzy nadali jej tytuł "Rosyjskie pierniki"? Mogliby przecież w takim razie iść dalej i skoro Festiwal Piosenki Radzieckiej, to i pierniki powinny być "radzieckie", a nie tylko rosyjskie 😀
Wcale by mi nie smakowały.
Poza tym przymiotnikiem nie widzę w niej żadnego rosyjskiego akcentu... A może to był warunek kwalifikacji utworu?
autor: Zbigniew Kawecki
Muzyka : Wojciech Trzciński
Wykonanie: Anna Jantar
ROSYJSKIE PIERNIKI
Za oknami noc się skrzy, gwiazdy, jak ogniki.
Chłopak na mnie czeka zły, będę piec pierniki.
Wleje miodu i mleka, a mój chłopak niech czeka,
Ciasto pachnie i rośnie, a ja powiem tak:
Mój miły, nie bądź zły,
liczysz się tylko ty.
Te pierniki w kształcie serc
zjedz na zdrowie, jeśli chcesz.
Czas niesie racje swe
może tak, a może nie,
lecz pierniki w kształcie serc
zawsze ci przypomną mnie.
Sypie ogień złote skry, coś się przypomina.
Chłopak ciągle siedzi zły, dam mu kroplę wina.
Ciasto w piecu dojrzewa, za oknami mrok śpiewa,
chłopcu smutno, a szkoda, ale mówię wciąż:
Mój miły, nie bądź zły…
Już pierników cały stół, każdy niby serce.
On mnie nagle chwycił wpół i wypuścić nie chce.
Jeszcze oczy ma gniewne, lecz, ze kocha, to pewne!
Co tu robić Mój Boże!
Chyba powiem tak:
Mój miły, nie bądź zły…
La, la, la,....
Czas niesie racje swe
może tak, a może nie,
lecz pierniki w kształcie serc
zawsze ci przypomną mnie.
Dlaczego tak przyczepiłam się do tych ciasteczek?
No bo przecież najwyższy czas przestać się ociągać i wziąć się za wypieki świąteczne.
Mam swoją książkę kucharską pt „W staropolskiej kuchni i przy staropolskim stole” Marii Lemnis i Henryka Vitry, w której napisano:
„Otóż ciasto przyrządzone z dodatkiem miodu znała już kuchnia dawnych Słowian, ale dopiero „odkrycie” przypraw aromatycznych oraz środków spulchniających ciasto uczyniło z tego twardego ciasta miodowego, używanego również przez Słowian w celach obrzędowych- piernik. Największą sławą cieszyły się pierniki norymberskie i toruńskie wypiekane w przepięknie rzeźbionych formach. Popularne toruńskie katarzynki znane były w roku 1640. Staropolskie pierniki nie ustępowały jakością norymberskim. Przygotowanie ciasta piernikowego uchodziło słusznie za prawdziwą sztukę. Dojrzewało ono powoli i mogło być przechowywane w stanie surowym całymi miesiącami. Miarą popularności pierników w Polsce jest fakt iż faska z ciastem piernikowym stanowiła nierzadko część posagu polskich panien szlacheckich i mieszczańskich. Bardzo korzenne i mało słodkie pierniki przegryzano do wódki, słodkie i z bakaliami podawano na wenty. Dawne polskie przysłowie zapewnia iż najlepszymi rzeczami w Polsce były ongiś „gdańska gorzałka, toruński piernik, krakowska panna i warszawski trzewik”.
Jednak przepis na piernik toruński zacytuję z książki Lucyny Ćwierczakiewiczowej pt. "Jedyne praktyczne przepisy..." wydanej w 1885 roku (zachowana oryginalna pisownia):
"Kwartę miodu czystego zrumienić z łyżeczką od kawy suchej skórki pomarańczowej. Łyżeczką goździków i dwoma łyżkami stołowemi anyżu, wszystko ostudzone i przesiane.
Następnie zaparzyć tym miodem dwie kwarty mąki żytniej mocno ogrzanej i przesianej. To wszystko dobrze wyrobić warząchwią - aby nie było grudek mąki.
Wbić w gorące ciasto cztery całe jajka, wymięszać dobrze i zastudzić w zimnem miejscu. Dodać potem łyżkę stołową z górą potażu (używanego do ciast) z kieliszkiem spirytusu i jednem żółtkiem - wymięszać to ciasto raz jeszcze - wyrobić dobrze, (co mówiąc w nawiasie - nie łatwo przychodzi, gdyż ciasto jest twarde, elastyczne), dodać migdałów grubo krajanych, według gustu, wyrobić i kłaść na cal grubo - na blachę wywoskowaną.
Jajkiem posmarować, ubrać całemi migdałami, cykatą i.t.p., piec w piecu tak gorącym jak na bułki około 45 minut. Większy piernik jak po kwarcie miodu, trochę dłużej, mniejszy kródzej. Piernik taki daje się długo zachować - jest wilgotny, kruchy, na podobieństwo dawnych toruńskich. Piernik ten jest trudny w robieniu ale pewny i dobry."
- Hallo... Zaświaty? Pani Ćwierczakiewiczowa, przepraszam, że zakłócam Pani święty spokój... ale co to jest ten "potaż", że się ośmielę zapytać?
- Pyta Pani o potasum carbonate? To taki środek spulchniający do ciast, które muszą leżakować. Zastępuje amoniak, którego nie każden toleruje. Do zobaczenia!
- Ale jeszcze nie tak szybko, mam nadzieję...
 |
| Fot. Pocztówka z ok. 1909 roku, archiwum AKJ (via Facebook: Piernikarka ) |
Poetycki opis toruńskich smakołyków wyszedł spod pióra Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego. Autor wspomniał w nim nazwisko malarza tych ciasteczek, Witolda Ulanowskiego (1893 – 1980) – łódzkiego artystę, malarza i rzeźbiarza.
Toruńskie Pierniki
W jednym domu na Okęciu
pod lustrem dwudziestu pięciu
widzę kucharzy;
fartuchy im błyszczą pięknie
i warząchwie, a jak zerkniesz,
to się rozmarzysz.
Wąsiki mają ze złota,
serca też, więc nie dziwota,
że się ich kocha.
W srebrny beret, w modrą bluzkę,
w cudne pierniki toruńskie
patrzę jak sroka.
To pan Ulanowski z Łodzi
te cudeńka ręką rodzi,
robotą własną –
żeby się na nie patrzyło,
żeby oczom było miło,
a sercom jasno.
W grudniu 1935 roku w miesięczniku Arkady ukazał się artykuł pt.: „Ciasto św. Priski”.
 |
| Arkady, grudzień, 1935, ilustracja w wykonaniu Ulanowskiego Okładka z piernikiem przedstawiającym Hołd Trzech Króli. (via blog Piernikarka) |
Jego treść dotyczyła historii wypiekania toruńskich pierników. W odróżnieniu jednak od innych artykułów poświęconych tej tematyce, autor wskazał także na zwyczaj ich malowania:
„Na powstanie piernika Toruńskiego składały się trzy rzemiosła, trzy umiejętności. Przyrządzanie i wypiekanie ciasta, wycinanie formy, wkońcu złocenie i polichromowanie”.
”Gotowe pierniki złotnicy złocili i polichromowali. Ich umiejętność tkwi w sztuce kościelnej. Pamiętając stare malowidła kościelne wykonane techniką woskową i świątki złocone i polichromowane, możemy sobie wyobrazić piernik toruński w całej jego okazałości”.
Autorem tak barwnego artykułu, bogato ilustrowanego polichromowanymi piernikami, z których jeden znalazł się na okładce miesięcznika artystycznego był właśnie Witold Ulanowski
Pierniki toruńskie (i nie tylko te) fascynują nadal. Witold Ulanowski pisał: „Pozostaje jeszcze tylko westchnąć do św. Priski, patronki cechu piernikarzy, aby piękna tradycja piernika toruńskiego jaknajszybciej odżyła w nowoczesnej Polsce, aby jeszcze jeden szczegół obrazu kulturalnej przeszłości Polski, został wydobyty z pod warstw kurzu i patyny zapomnienia”.
…Święta Priska najwyraźniej nadal się wstawia i sprawia:
„żeby się na nie patrzyło,
żeby oczom było miło,
a sercom jasno.”
 |
| Witold Ulanowski Pierniki królewskie. źródło Arkady 1935 (via blog Piernikarka) |
No to do dzieła:
Zajrzyjmy do kuchni....
Oj, przepraszam... nie ta kuchnia...
 |
| art by Morgan Westling |
Dzisiaj mam słaby zmysł orientacyjny... wciąz nie trafiam we właściwe miejsce...
 |
| Gerhard Haderer |
Jeśli sam Mikołaj nie weźmie się do roboty, to tych pierników na święta nie będzie, bo sam przecież widzi że na razie wszyscy się "opierniczają", a jak już je upiecze , to wtedy znajdą się chętni, aby je "wpierniczać".
I jakiego słownictwa ta ulica mnie w tym roku nauczyła?
Jeśli nie masz koronawirusa, to zapewne poczujesz snującą się z piekarnika woń korzennych przypraw, ale jeszcze piernik musi się odleżeć... poczekaj... co masz zamiar robić?
 |
| via blog Piernikarka |
Źródło:http://www.piernikarka.pl/index.php/2020/03/21/wiersz-o-malarzu-piernikow/
A teraz, w uzgodnieniu z administratorką bloga i jednocześnie właścicielką konta na FB Piernikarka, podaję poniżej Jej apel:
W
tym roku jest to szczególnie trudny okres dla wytwórców
piernikarskich. Zwykle w listopadzie-grudniu odbywały się liczne
wydarzenia, jarmarki, wystawy na których pojawiały się piernikowe
ciekawostki i smakołyki.
W
czasie świątecznych zakupów pamiętajmy o wspieraniu piernikarstwa
w Polsce:przypominam wpis z
wiosny:
W
związku z tym tegoroczny odsłona Piernikowego Kalenda Adwentowego
będzie dotyczyła współczesnych twórców piernikarskich
smakołyków i dekoracji, a także miejsc związanych z
piernikami.
Fani
pierników - ważna
sprawa
Łączy
nas wspólna pasja. Uwielbiamy korzenne ciasteczka, które w Polsce
mają ponad siedemsetletnią tradycję! Są one częścią naszej
kultury.
Piernikarstwo
w Polsce potrzebuje wsparcia i pomocy, żeby przetrwać trudny czas i
nadal się rozwijać. Starajmy się zamawiać i kupować pierniki u
naszych polskich wytwórców. Odwiedzajmy, kiedy to już będzie
możliwe w bezpieczny sposób, piernikowe miejsca. Przygotujmy
piernikowe prezenty z okazji nadchodzących świąt
Nie
sposób wymienić wszystkich instytucji, przedsiębiorstw, artystów
i rzemieślników zajmujących się piernikarstwem w Polsce, niemniej
chociaż kilka z nich:
Twórcy
form u których można zamawiać i kupować drewniane klocki do
pierników figuralnych:Tomasz
Karamon
Tilda
Beata
Pranke-Zdziebło,
Zamawiamy
pierniki m.in. u:Pszenno-Żytnie Pierniki z Oleśnicy
Lukrecja - Pracownia Artystyczna
Szumi Nam przestrzeń działań twórczych
Pierniki Wrocławskie - Piernikarnia Wrocławska
