 |
| (Źródło: https://heritageasianart.org/exhibitions.html) |
Zdaję sobie sprawę z tego, że tytuł wpisu do łagodnych zaliczyć się nie da, zatem zamienić go można na jedno z takich sformułowań:
Kule koncentryczne
lub
Kule do puzzli
Zanim jednak dojdę do wyjaśnienia, co to za kule, to mam jedno ... przesłanie.
Jeśli zaczynasz nową drogę biznesową i szukasz pomysłu, to dobrze byłoby wziąć pod uwagę, aby nie odbywało się to ze szkodą dla drzewa, a raczej gałęzi, na której siedzisz. Ogólnie rzecz biorąc - oszczędź dziką faunę i florę.
Ma to taki wydźwięk, jakbym była co najmniej aktywistką GreenPeace, a nią przecież nie jestem.
Do takich uogólnień doszłam po poczytaniu artykułu Claire Voon " Oszałamiający kunszt chińskich piłek do puzzli z kości słoniowej".
A więc już wiadomo, że będzie o biznesie, w którym ofiarami padały słonie.
W 1388 ROKU UCZONY Z DYNASTII MING Cao Zhao opublikował Gegu yaolun , przewodnik kolekcjonowania i oceny chińskich antyków. Wśród jego pism na temat rzemiosła artystycznego, w tym przedmiotów z porcelany i brązu, znajduje się opis osobliwego przedmiotu: guǐ gōng qiú (鬼工球), czyli „kula pracy diabła”. Ta nazwa może przywodzić na myśl coś podstępnego, ale Cao odnosił się do pięknych, ręcznie rzeźbionych kul z kości słoniowej, które zagnieżdżają się w sobie, tak że wewnętrzne unoszą się swobodnie. Każda warstwa ma otwory równomiernie rozmieszczone na cienkiej powierzchni, jednocześnie ukrywając i odsłaniając artyzm pod spodem.
Skąd więc aluzja do duchów? „Ludzie mówili, że człowiek nie może wyrzeźbić czegoś takiego” – mówi Jeffrey Moy, dyrektor wykonawczy Heritage - Muzeum Sztuki Azjatyckiej w Chicago . „Kiedy na nie patrzysz, wyglądają idealnie. Później stały się znane jako „kule koncentryczne” lub „kulki do puzzli”.
Heritage posiada dwie wspaniałe kule-puzzle z XIX wieku, kiedy forma sztuki – specjalny styl rzeźbienia z Kantonu – osiągnęła swój szczyt. Każda ma około 20 do 25 warstw kości słoniowej, wszystkie starannie wyrzeźbione z jednego kawałka materiału. Dla porównania, wczesne przykłady opisane przez Cao Zhao mają tylko trzy. O ile technicznie kulki do puzzli to puzzle, rozwiązywane przez wyrównanie otworów (zalecane jest użycie wykałaczek ), to były one w dużej mierze ozdobne ze względu na swoją kruchość.
 |
| Ta XVIII-wieczna kula z kości słoniowej zawiera osiem mniejszych kul RIJKSMUSEUM |
Same rzeźby są zadziwiające: w Heritage najbardziej zewnętrzna warstwa jednej kuli przedstawia scenę ogrodową z maleńkimi ludzkimi postaciami; druga jest bardziej fakturalna, ozdobiona smokami tkającymi się wśród falujących wzorów. Według Moy, smoki były powszechnymi motywami puzzli ze względu na ich pomyślne znaczenie w chińskiej kulturze. Podobne przykłady można znaleźć w Gettysburg College, który posiada dziewięć bali z kości słoniowej . Mityczne bestie są często przedstawiane z feniksami, parą, która od dawna reprezentuje idealne połączenie yin i yang. Wewnątrz tych efektownych muszli wewnętrzne warstwy mają zwykle prostsze, ale wciąż bardzo skomplikowane wzory, często z geometrycznej siatki.
Szczególnie Europejczyków urzekły kulki-puzzle i od XVIII wieku zbierali je jako ciekawostki. Kule należały do wyrobów z kości słoniowej wyrzeźbionych przez chińskich rzemieślników w Kantonie, które stały się popularne jako towary eksportowe; inne to wachlarze, grzebienie i drapaki. „Odwiedzający obcokrajowcy zawsze szukali czegoś do kupienia” – mówi Moy. „Puzzle były powszechnymi dziełami sztuki, które można było kupić, i były dla rzemieślników sposobem na popisanie się umiejętnościami”. Mroczna rzeczywistość tego pragnienia produktów z kości słoniowej polega oczywiście na tym, że podsyciło ono handel kością słoniową, powodując śmierć niezliczonych słoni afrykańskich.
W Niemczech rzemieślnicy próbowali nawet powielać techniki, aby stworzyć własny rynek. „ Lorenz Zick [z Norymbergii], na wzór chińskich, rzeźbionych kul, zamkniętych jedna w drugiej; jego syn Stephan kontynuował ten sam styl pracy” — pisze XIX-wieczny francuski historyk sztuki Charles Jules Labarte. Praca z Kantonu była jednak bardziej skomplikowana.
 |
| Puste kule autorstwa Lorenza Zicka |
Metoda regionu jest szczegółowo opisana w publikacji z 1876 roku autorstwa szkockiego fotografa Johna Thompsona, który dużo podróżował po Chinach . Według niego, artysta najpierw za pomocą tokarki obrócił blok z kości słoniowej, formując go w kulę. Następnie wywiercili równomiernie rozmieszczone stożkowe otwory w kierunku środka kuli. Wchodząc do wnętrza za pomocą narzędzia w kształcie litery L, rzeźbili rowki, tworząc koncentryczne szczeliny, tworząc warstwy. „Otwór po otworze jest w podobny sposób wyśrodkowany”, napisał Thompson, „dopóki wszystkie rowki nie zostaną wycięte i zetkną się ze sobą, najbardziej wewnętrzna kula wpada do środka kuli. Ta wewnętrzna kula jest następnie poruszana i rzeźbiona długimi narzędziami przepuszczanymi przez otwory, po czym wygięte dłuto jest ponownie wprowadzane do gry, aby wyciąć następną kulę.
„Kula wykonana przez diabla” do dziś skrywa jednak tajemnice. Naukowcy z Rijksmuseum w Amsterdamie i Centrum Wiskunde & Informatica, holenderskiego instytutu informatyki, podjęli współpracę, aby zeskanować i zobrazować 3D dwie kule-puzzle z początku XVIII wieku znajdujące się w muzeum – jedna z dziewięcioma kulami, a druga z tuzinem. „Dzięki naszym badaniom jesteśmy w stanie wydedukować proces powstawania kulek”, mówi Ching-Ling Wang, kuratorka muzeum sztuki chińskiej, dodając, że zespół opublikuje raport w ciągu przyszłego roku. Wśród ich pytań: Ile narzędzi w kształcie litery L jest wymaganych? Co widzą rzemieślnicy? Jak zauważa informatyk Robert van Liere we wczesnej prezentacji: „Głęboko w kuli jest bardzo ciemno!”
XIX-wieczna piłka-puzzle. RIJKSMUSEUMProjekt obiektu zainspirował również brytyjską firmę Steven Chilton Architects do zaproponowania w Kantonie teatru inspirowanego piłką-zagadką. Wyobrażony budynek składa się z kopuły nakładających się na siebie muszli, z których każda jest ozdobiona geometrycznymi wzorami.
Jeśli zostanie zrealizowany, będzie to uderzający hołd dla tradycyjnej formy sztuki regionu, której już nigdy nie będzie można legalnie wyprodukować. Pod koniec 2017 r. Chiny ostatecznie zakazały wszelkiej krajowej sprzedaży kości słoniowej i nakazały zaprzestanie działalności fabrykom kości słoniowej. Początki puzzli zwiększają ich złożoność: choć są niezaprzeczalnie piękne, są tragicznym przypomnieniem pragnień, które napędzają nielegalny handel dziką fauną i florą.
Chińskie kule do puzzli - ozdobne elementy dekoracyjne, składające się z kilku koncentrycznych kul, z których każda obraca się swobodnie, wyrzeźbionych z tego samego kawałka materiału , jako ciekawostki są wystawione wraz z eksportową porcelaną, srebrem i innymi przedmiotami w Heritage Museum of Asian Art w Chicago.
Taką kulę chińską posiada również Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.
 |
| Źródło: https://steemit.com/wilanow/ @bezkitu/wilanow-kula-z-kosci-sloniowej |
Na zdjęciu wyżej chińska kula z XIX wieku wykonana z jednego(!) kawałka kości słoniowej ozdobiona długim frędzlem z jedwabiu.
Zawiera w sobie 13 mniejszych koncentrycznych kul, z których każda dekorowana jest innym ornamentem i porusza się niezależnie.
Kulę taką człowiek rzeźbił prawie całe życie.
Bezsprzecznie wykonawca takiej kuli jest artystą.
A teraz o malarzu "artyście", którego poziom sztuki można postawić pod znakiem zapytania 😀
Jestem malarzem nieszczęśliwym
Czerwone Gitary - YouTube
Jestem malarzem nieszczęśliwym
Kłopoty mnie nękają wciąż
Bo choćbym nie wiem co malował
Spod pędzla mi wychodzi słoń!
Uwieczniam ciocię mą Marysię
Bez złośliwości, Boże broń!
Wszystko udało świetnie mi się
Lecz zamiast cioci siedzi słoń!
Ten portret sławę mi przyniesie
Te same oczy, uśmiech, wzrost
Wypisz-wymaluj wujo Czesiek
Tylko że trąbę ma, nie nos!
Ze sztalugami w Polskę ruszam
Maluję wierzby, rzeczki toń
Cichutko pyta mnie pastuszek
A skąd na wierzbie wziął się słoń?
Czas płynie, sława już mnie goni
I wieniec zdobi moja skroń
"Ach, to ten słynny malarz słoni
Co mu na dłoń nadepnął słoń"
Lecz nawet geniusz kiedyś minie
Skończone wszystko, podaj broń!
Maluję konia gdzieś w Londynie
Patrzę - a tutaj koń jak koń!
Maluję konia gdzieś w Londynie
Patrzę - a tutaj koń jak koń!
